Delphi Complete Works of Aristophanes (Illustrated) (Delphi Ancient Classics) (86 page)

Στρεψι
ά
δης
εὖ γ’: ὦ κακοδαίμονες, τί κάθησθ’ἀβέλτεροι,
ἡμέτερα κέρδη τῶν σοφῶν ὄντες, λίθοι,
ἀριθμός, πρόβατ’ἄλλως, ἀμφορῆς νενησμένοι;
ὥστ’εἰς ἐμαυτὸν καὶ τὸν υἱὸν τουτονὶ
ἐπ’εὐτυχίαισιν ᾀστέον μοὐγκώμιον. 1205
‘μάκαρ ὦ Στρεψίαδες,
αὐτός τ’ἔφυς ὡς σοφὸς
χοἶον τὸν υἱὸν τρέφεις,’
φήσουσι δή μ’οἱ φίλοι
χοἰ δημόται 1210
ζηλοῦντες ἡνίκ’ἂν σὺ νικᾷς λέγων τὰς δίκας.
ἀλλ’εἰσάγων σε βούλομαι πρῶτον ἑστιᾶσαι.

Πασ
ί
ας
εἶτ’ἄνδρα τῶν αὑτοῦ τι χρὴ προι¨έναι;
οὐδέποτέ γ’, ἀλλὰ κρεῖττον εὐθὺς ἦν τότε
ἀπερυθριᾶσαι μᾶλλον ἢ σχεῖν πράγματα, 1215
ὅτε τῶν ἐμαυτοῦ γ’ἕνεκα νυνὶ χρημάτων
ἕλκω σε κλητεύσοντα, καὶ γενήσομαι
ἐχθρὸς ἔτι πρὸς τούτοισιν ἀνδρὶ δημότῃ.
ἀτὰρ οὐδέποτέ γε τὴν πατρίδα καταισχυνῶ
ζῶν, ἀλλὰ καλοῦμαι Στρεψιάδην — 1220

Στρεψι
ά
δης
τίς οὑτοσί;

Πασ
ί
ας
ἐς τὴν ἕνην τε καὶ νέαν.

Στρεψι
ά
δης
μαρτύρομαι,
ὅτι ἐς δύ’εἶπεν ἡμέρας. τοῦ χρήματος;

Πασ
ί
ας
τῶν δώδεκα μνῶν, ἃς ἔλαβες ὠνούμενος
τὸν ψαρὸν ἵππον.

Στρεψι
ά
δης
ἵππον; οὐκ ἀκούετε;
ὃν πάντες ὑμεῖς ἴστε μισοῦνθ’ἱππικήν. 1225

Πασ
ί
ας
καὶ νὴ Δί’ἀποδώσειν γ’ἐπώμνυς τοὺς θεούς.

Στρεψι
ά
δης
μὰ τὸν Δί’οὐ γάρ πω τότ’ἐξηπίστατο
Φειδιππίδης μοι τὸν ἀκατάβλητον λόγον.

Πασ
ί
ας
νῦν δὲ διὰ τοῦτ’ἔξαρνος εἶναι διανοεῖ; 1230

Στρεψι
ά
δης
τί γὰρ ἄλλ’ἂν ἀπολαύσαιμι τοῦ μαθήματος;

Πασ
ί
ας
καὶ ταῦτ’ἐθελήσεις ἀπομόσαι μοι τοὺς θεοὺς
ἵν’ἂν κελεύσω ‘γώ σε;

Στρεψι
ά
δης
τοὺς ποίους θεούς;

Πασ
ί
ας
τὸν Δία, τὸν Ἑρμῆν, τὸν Ποσειδῶ.

Στρεψι
ά
δης
νὴ Δία
κἂν προσκαταθείην γ’ὥστ’ὀμόσαι τριώβολον. 1235

Πασ
ί
ας
ἀπόλοιο τοίνυν ἕνεκ’ἀναιδείας ἔτι.

Στρεψι
ά
δης
ἁλσὶν διασμηχθεὶς ὄναιτ’ἂν οὑτοσί.

Πασ
ί
ας
οἴμ’ὡς καταγελᾷς.

Στρεψι
ά
δης
ἓξ χοᾶς χωρήσεται.

Πασ
ί
ας
οὔ τοι μὰ τὸν Δία τὸν μέγαν καὶ τοὺς θεοὺς
ἐμοῦ καταπροίξει. 1240

Στρεψι
ά
δης
θαυμασίως ἥσθην θεοῖς,
καὶ Ζεὺς γέλοιος ὀμνύμενος τοῖς εἰδόσιν.

Πασ
ί
ας
ἦ μὴν σὺ τούτων τῷ χρόνῳ δώσεις δίκην.
ἀλλ’εἴτ’ἀποδώσεις μοι τὰ χρήματ’εἴτε μή,
ἀπόπεμψον ἀποκρινάμενος.

Στρεψι
ά
δης
ἔχε νυν ἥσυχος.
ἐγὼ γὰρ αὐτίκ’ἀποκρινοῦμαί σοι σαφῶς. 1245

Πασ
ί
ας
τί σοι δοκεῖ δράσειν;

Μ
ά
ρτυς
ἀποδώσειν μοι δοκεῖ.

Στρεψι
ά
δης
ποῦ ‘σθ’οὗτος ἁπαιτῶν με τἀργύριον; λέγε
τουτὶ τί ἔστι;

Πασ
ί
ας
τοῦθ’ὅ τι ἐστί; κάρδοπος.

Στρεψι
ά
δης
ἔπειτ’ἀπαιτεῖς τἀργύριον τοιοῦτος ὤν;
οὐκ ἂν ἀποδοίην οὐδ’ἂν ὀβολὸν οὐδενί, 1250
ὅστις καλέσειε κάρδοπον τὴν καρδόπην.

Πασ
ί
ας
οὐκ ἄρ’ἀποδώσεις;

Στρεψι
ά
δης
οὐχ ὅσον γέ μ’εἰδέναι.
οὔκουν ἀνύσας τι θᾶττον ἀπολιταργιεῖς
ἀπὸ τῆς θύρας;

Πασ
ί
ας
ἄπειμι, καὶ τοῦτ’ἴσθ’ὅτι
θήσω πρυτανεῖ’ἢ μηκέτι ζῴην ἐγώ. 1255

Στρεψι
ά
δης
καὶ προσαπολεῖς ἄρ’αὐτὰ πρὸς ταῖς δώδεκα.
καίτοι σε τοῦτό γ’οὐχὶ βούλομαι παθεῖν,
ὁτιὴ ‘κάλεσας εὐηθικῶς τὴν κάρδοπον.

Αμυν
ί
ας
ἰώ μοί μοι.

Στρεψι
ά
δης
ἔα.
τίς οὑτοσί ποτ’ἔσθ’ὁ θρηνῶν; οὔτι που 1260
τῶν Καρκίνου τις δαιμόνων ἐφθέγξατο;

Αμυν
ί
ας
τί δ’ὅστις εἰμὶ τοῦτο βούλεσθ’εἰδέναι;
ἀνὴρ κακοδαίμων.

Στρεψι
ά
δης
κατὰ σεαυτόν νυν τρέπου.

Αμυν
ί
ας
ὦ σκληρὲ δαῖμον, ὦ τύχαι θραυσάντυγες
ἵππων ἐμῶν, ὦ Παλλὰς ὥς μ’ἀπώλεσας. 1265

Στρεψι
ά
δης
τί δαί σε Τληπόλεμός ποτ’εἴργασται κακόν;

Αμυν
ί
ας
μὴ σκῶπτέ μ’ὦ τᾶν, ἀλλά μοι τὰ χρήματα
τὸν υἱὸν ἀποδοῦναι κέλευσον ἅλαβεν,
ἄλλως τε μέντοι καὶ κακῶς πεπραγότι.

Στρεψι
ά
δης
τὰ ποῖα ταῦτα χρήμαθ’; 1270

Αμυν
ί
ας
ἁδανείσατο.

Στρεψι
ά
δης
κακῶς ἄρ’ὄντως εἶχες, ὥς γ’ἐμοὶ δοκεῖς.

Αμυν
ί
ας
ἵππους ἐλαύνων ἐξέπεσον νὴ τοὺς θεούς.

Στρεψι
ά
δης
τί δῆτα ληρεῖς ὥσπερ ἀπ’ὄνου καταπεσών;

Αμυν
ί
ας
ληρῶ, τὰ χρήματ’ἀπολαβεῖν εἰ βούλομαι;

Στρεψι
ά
δης
οὐκ ἔσθ’ὅπως σύ γ’αὐτὸς ὑγιαίνεις. 1275

Αμυν
ί
ας
τί δαί;

Στρεψι
ά
δης
τὸν ἐγκέφαλον ὥσπερ σεσεῖσθαί μοι δοκεῖς.

Αμυν
ί
ας
σὺ δὲ νὴ τὸν Ἑρμῆν προσκεκλήσεσθαί γέ μοι,
εἰ μὴ ‘ποδώσεις τἀργύριον.

Στρεψι
ά
δης
κάτειπέ νυν,
πότερα νομίζεις καινὸν ἀεὶ τὸν Δία
ὕειν ὕδωρ ἑκάστοτ’, ἢ τὸν ἥλιον 1280
ἕλκειν κάτωθεν ταὐτὸ τοῦθ’ὕδωρ πάλιν;

Αμυν
ί
ας
οὐκ οἶδ’ἔγωγ’ὁπότερον, οὐδέ μοι μέλει.

Στρεψι
ά
δης
πῶς οὖν ἀπολαβεῖν τἀργύριον δίκαιος εἶ,
εἰ μηδὲν οἶσθα τῶν μετεώρων πραγμάτων;

Αμυν
ί
ας
ἀλλ’εἰ σπανίζεις, τἀργυρίου μοι τὸν τόκον 1285
ἀπόδοτε:

Στρεψι
ά
δης
τοῦτο δ’ἔσθ’ὁ τόκος τί θηρίον;

Αμυν
ί
ας
τί δ’ἄλλο γ’ἢ κατὰ μῆνα καὶ καθ’ἡμέραν
πλέον πλέον τἀργύριον ἀεὶ γίγνεται
ὑπορρέοντος τοῦ χρόνου;

Στρεψι
ά
δης
καλῶς λέγεις.
τί δῆτα; τὴν θάλατταν ἔσθ’ὅτι πλείονα 1290
νυνὶ νομίζεις ἢ πρὸ τοῦ;

Αμυν
ί
ας
μὰ Δί’ἀλλ’ἴσην.
οὐ γὰρ δίκαιον πλείον’εἶναι.

Στρεψι
ά
δης
κᾆτα πῶς
αὕτη μὲν ὦ κακόδαιμον οὐδὲν γίγνεται
ἐπιρρεόντων τῶν ποταμῶν πλείων, σὺ δὲ
ζητεῖς ποιῆσαι τἀργύριον πλεῖον τὸ σόν; 1295
οὐκ ἀποδιώξει σαυτὸν ἀπὸ τῆς οἰκίας;
φέρε μοι τὸ κέντρον.

Αμυν
ί
ας
ταῦτ’ἐγὼ μαρτύρομαι.

Στρεψι
ά
δης
ὕπαγε. τί μέλλεις; οὐκ ἐλᾷς ὦ σαμφόρα;

Αμυν
ί
ας
ταῦτ’οὐχ ὕβρις δῆτ’ἐστίν;

Στρεψι
ά
δης
ᾄξεις; ἐπιαλῶ
κεντῶν ὑπὸ τὸν πρωκτόν σε τὸν σειραφόρον. 1300
φεύγεις; ἔμελλόν σ’ἆρα κινήσειν ἐγὼ
αὐτοῖς τροχοῖς τοῖς σοῖσι καὶ ξυνωρίσιν.

Χορ
ό
ς
οἷον τὸ πραγμάτων ἐρᾶν φλαύρων: ὁ γὰρ
γέρων ὅδ’ἐρασθεὶς
ἀποστερῆσαι βούλεται 1305
τὰ χρήμαθ’ἁδανείσατο:
κοὐκ ἔσθ’ὅπως οὐ τήμερον
λήψεταί τι πρᾶγμ’, ὃ τοῦτον
ποιήσει τὸν σοφιστὴν [ἴσως,] 1309
ἀνθ’ὧν πανουργεῖν ἤρξατ’, ἐξαίφνης λαβεῖν κακόν τι.
οἶμαι γὰρ αὐτὸν αὐτίχ’εὑρήσειν ὅπερ
πάλαι ποτ’†ἐπεζήτει† 1312
εἶναι τὸν υἱὸν δεινόν οἱ
γνώμας ἐναντίας λέγειν
τοῖσιν δικαίοις, ὥστε νικᾶν 1315
ἅπαντας οἷσπερ ἂν
ξυγγένηται, κἂν λέγῃ παμπόνηρ’.
ἴσως δ’ἴσως βουλήσεται κἄφωνον αὐτὸν εἶναι. 1320

Στρεψι
ά
δης
ἰοὺ ἰού.
ὦ γείτονες καὶ ξυγγενεῖς καὶ δημόται,
ἀμυνάθετέ μοι τυπτομένῳ πάσῃ τέχνῃ.
οἴμοι κακοδαίμων τῆς κεφαλῆς καὶ τῆς γνάθου.
ὦ μιαρὲ τύπτεις τὸν πατέρα; 1325

Φειδιππ
ί
δης
φήμ’ὦ πάτερ.

Στρεψι
ά
δης
ὁρᾶθ’ὁμολογοῦνθ’ὅτι με τύπτει.

Φειδιππ
ί
δης
καὶ μάλα.

Στρεψι
ά
δης
ὦ μιαρὲ καὶ πατραλοῖα καὶ τοιχωρύχε.

Φειδιππ
ί
δης
αὖθίς με ταὐτὰ ταῦτα καὶ πλείω λέγε.
ἆρ’οἶσθ’ὅτι χαίρω πόλλ’ἀκούων καὶ κακά;

Στρεψι
ά
δης
ὦ λακκόπρωκτε. 1330

Φειδιππ
ί
δης
πάττε πολλοῖς τοῖς ῥόδοις.

Στρεψι
ά
δης
τὸν πατέρα τύπτεις;

Φειδιππ
ί
δης
κἀποφανῶ γε νὴ Δία
ὡς ἐν δίκῃ σ’ἔτυπτον.

Στρεψι
ά
δης
ὦ μιαρώτατε,
καὶ πῶς γένοιτ’ἂν πατέρα τύπτειν ἐν δίκῃ;

Φειδιππ
ί
δης
ἔγωγ’ἀποδείξω καί σε νικήσω λέγων.

Στρεψι
ά
δης
τουτὶ σὺ νικήσεις; 1335

Φειδιππ
ί
δης
πολύ γε καὶ ῥᾳδίως.
ἑλοῦ δ’ὁπότερον τοῖν λόγοιν βούλει λέγειν.

Στρεψι
ά
δης
ποίοιν λόγοιν;

Φειδιππ
ί
δης
τὸν κρείττον’ἢ τὸν ἥττονα.

Στρεψι
ά
δης
ἐδιδαξάμην μέντοι σε νὴ Δί’ὦ μέλε
τοῖσιν δικαίοις ἀντιλέγειν, εἰ ταῦτά γε
μέλλεις ἀναπείσειν, ὡς δίκαιον καὶ καλὸν 1340
τὸν πατέρα τύπτεσθ’ἐστὶν ὑπὸ τῶν υἱέων.

Φειδιππ
ί
δης
ἀλλ’οἴομαι μέντοι σ’ἀναπείσειν, ὥστε γε
οὐδ’αὐτὸς ἀκροασάμενος οὐδὲν ἀντερεῖς.

Στρεψι
ά
δης
καὶ μὴν ὅ τι καὶ λέξεις ἀκοῦσαι βούλομαι.

Χορ
ό
ς
σὸν ἔργον ὦ πρεσβῦτα φροντίζειν ὅπῃ 1345
τὸν ἄνδρα κρατήσεις,
ὡς οὗτος, εἰ μή τῳ ‘πεποίθειν, οὐκ ἂν ἦν
οὕτως ἀκόλαστος.
ἀλλ’ἔσθ’ὅτῳ θρασύνεται: δῆλόν γε τἀνθρώπου
‘στὶ τὸ λῆμα. 1350
ἀλλ’ἐξ ὅτου τὸ πρῶτον ἤρξαθ’ἡ μάχη γενέσθαι,
ἤδη λέγειν χρὴ πρὸς χορόν: πάντως δὲ τοῦτο δράσεις.

Στρεψι
ά
δης
καὶ μὴν ὅθεν γε πρῶτον ἠρξάμεσθα λοιδορεῖσθαι
ἐγὼ φράσω: ‘πειδὴ γὰρ εἱστιώμεθ’, ὥσπερ ἴστε,
πρῶτον μὲν αὐτὸν τὴν λύραν λαβόντ’ἐγὼ ‘κέλευσα 1355
ᾆσαι Σιμωνίδου μέλος, τὸν Κριὸν ὡς ἐπέχθη.
ὁ δ’εὐθέως ἀρχαῖον εἶν’ἔφασκε τὸ κιθαρίζειν
ᾄδειν τε πίνονθ’ὡσπερεὶ κάχρυς γυναῖκ’ἀλοῦσαν.

Φειδιππ
ί
δης
οὐ γὰρ τότ’εὐθὺς χρῆν σ’ἄρα τύπτεσθαί τε καὶ πατεῖσθαι,
ᾄδειν κελεύονθ’ὡσπερεὶ τέττιγας ἑστιῶντα; 1360

Στρεψι
ά
δης
τοιαῦτα μέντοι καὶ τότ’ἔλεγεν ἔνδον οἷάπερ νῦν,
καὶ τὸν Σιμωνίδην ἔφασκ’εἶναι κακὸν ποιητήν.
κἀγὼ μόλις μὲν ἀλλ’ὅμως ἠνεσχόμην τὸ πρῶτον:
ἔπειτα δ’ἐκέλευσ’αὐτὸν ἀλλὰ μυρρίνην λαβόντα
τῶν Αἰσχύλου λέξαι τί μοι: κᾆθ’οὗτος εὐθὺς εἶπεν: 1365
‘ἐγὼ γὰρ Αἰσχύλον νομίζω πρῶτον ἐν ποιηταῖς,
ψόφου πλέων ἀξύστατον στόμφακα κρημνοποιόν;’
κἀνταῦθα πῶς οἴεσθέ μου τὴν καρδίαν ὀρεχθεῖν;
ὅμως δὲ τὸν θυμὸν δακὼν ἔφην, ‘σὺ δ’ἀλλὰ τούτων
λέξον τι τῶν νεωτέρων, ἅττ’ἐστὶ τὰ σοφὰ ταῦτα.’ 1370
ὁ δ’εὐθὺς ᾖσ’Εὐριπίδου ῥῆσίν τιν’, ὡς ἐκίνει
ἀδελφὸς ὦλεξίκακε τὴν ὁμομητρίαν ἀδελφήν.
κἀγὼ οὐκέτ’ἐξηνεσχόμην, ἀλλ’εὐθέως ἀράττω
πολλοῖς κακοῖς καἰσχροῖσι: κᾆτ’ἐντεῦθεν, οἷον εἰκός,
ἔπος πρὸς ἔπος ἠρειδόμεσθ’: εἶθ’οὗτος ἐπαναπηδᾶ, 1375
κἄπειτ’ἔφλα με κἀσπόδει κἄπνιγε κἀπέθλιβεν.

Φειδιππ
ί
δης
οὔκουν δικαίως, ὅστις οὐκ Εὐριπίδην ἐπαινεῖς
σοφώτατον;

Στρεψι
ά
δης
σοφώτατόν γ’ἐκεῖνον:ὦ — τί σ’εἴπω;
ἀλλ’αὖθις αὖ τυπτήσομαι.

Φειδιππ
ί
δης
νὴ τὸν Δί’ἐν δίκῃ γ’ἄν.

Στρεψι
ά
δης
καὶ πῶς δικαίως; ὅστις ὦ ‘ναίσχυντέ σ’ἐξέθρεψα, 1380
αἰσθανόμενός σου πάντα τραυλίζοντος, ὅ τι νοοίης.
εἰ μέν γε βρῦν εἴποις, ἐγὼ γνοὺς ἂν πιεῖν ἐπέσχον:
μαμμᾶν δ’ἂν αἰτήσαντος ἧκόν σοι φέρων ἂν ἄρτον:
κακκᾶν δ’ἂν οὐκ ἔφθης φράσας, κἀγὼ λαβὼν θύραζε
ἐξέφερον ἂν καὶ προὐσχόμην σε: σὺ δ’ἐμὲ νῦν ἀπάγχων 1385
βοῶντα καὶ κεκραγόθ’ὅτι
χεζητιῴην, οὐκ ἔτλης
ἔξω ‘ξενεγκεῖν ὦ μιαρὲ
θύραζέ μ’, ἀλλὰ πνιγόμενος
αὐτοῦ ‘ποίησα κακκᾶν. 1390

Χορ
ό
ς
οἶμαί γε τῶν νεωτέρων τὰς καρδίας
πηδᾶν ὅ τι λέξει.
εἰ γὰρ τοιαῦτά γ’οὗτος ἐξειργασμένος
λαλῶν ἀναπείσει,
τὸ δέρμα τῶν γεραιτέρων λάβοιμεν ἂν 1395
ἀλλ’οὐδ’ἐρεβίνθου.
σὸν ἔργον ὦ καινῶν ἐπῶν κινητὰ καὶ μοχλευτὰ
πειθώ τινα ζητεῖν, ὅπως δόξεις λέγειν δίκαια.

Φειδιππ
ί
δης
ὡς ἡδὺ καινοῖς πράγμασιν καὶ δεξιοῖς ὁμιλεῖν,
καὶ τῶν καθεστώτων νόμων ὑπερφρονεῖν δύνασθαι. 1400
ἐγὼ γὰρ ὅτε μὲν ἱππικῇ τὸν νοῦν μόνῃ προσεῖχον,
οὐδ’ἂν τρί’εἰπεῖν ῥήμαθ’οἷός τ’ἦν πρὶν ἐξαμαρτεῖν:
νυνὶ δ’ἐπειδή μ’οὑτοσὶ τούτων ἔπαυσεν αὐτός,
γνώμαις δὲ λεπταῖς καὶ λόγοις ξύνειμι καὶ μερίμναις,
οἶμαι διδάξειν ὡς δίκαιον τὸν πατέρα κολάζειν. 1405